در حوزه کنترل کیفی و اطمینان حاصل کردن از کارکرد دست دستگاه‌های آزمایشگاهی، کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی به صورت دقیق و منظم اهمیت ویژه‌ای دارد. کالیبراسیون به موقع و اصولی می‌تواند اعتبار نتایج را تضمین کند و از ایجاد مشکلات احتمالی نیز جلوگیری خواهد کرد. در این مقاله از بلاگ الکتروفارمد، تولید کننده تجهیزات آزمایشگاه داروسازی، بیشتر با تعریف کالیبراسیون و اهمیت آن آشنا می‌شویم.
کالیبراسیون چیست؟
کالیبراسیون دقت و سازگاری ابزارهای اندازه‌گیری را با مقایسه با تجهیزات کالیبراسیون مرجع و سپس انجام تنظیمات در صورت لزوم تضمین می‌کند. فرایند و پروسه کالیبراسیون از ابزاری به ابزار دیگر متفاوت است. معمولا خود سازنده یا قوانین مربوط به تجهیزات آزمایشگاهی حدود قابل قبول برای هر دستگاه را تعیین می‌کنند. اگر نتایج کالیبراسیون دستگاه در محدوده قابل قبول باشد، دستگاه می‌تواند به روال عادی مورد استفاده قرار گیرد، در غیر این صورت باید مورد ارزیابی قرار گرفته و دوباره کالیبره شود.
کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی یک فرایند مهم و دقیق در
داروسازی صنعتی است و به صورت دوره‌ای انجام می‌شود که بنا به نوع دستگاه و مقررات مربوط به آن می‌تواند سالانه یا ماهانه و ... باشد. وضعیت کالیبراسیون نیز بر روی دستگاه با برچسبی نشان داده می‌شود که وضعیت کالیبراسیون، تاریخ کالیبراسیون و موعد بعدی برای کالیبراسیون را نشان می‌دهد. همه نتایج ثبت و نگهداری می‌شود و همه دستگاه‌ها باید تاریخچه کالیبراسیون مربوط به خود را داشته باشند. در ادامه با اهمیت کالیبراسیون تجهیزات آشنا می‌شویم.
کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی
حفظ عملکرد تجهیزات آزمایشگاهی
هر ابزار آزمایشگاهی قطعاً عملکرد خاص خود را دارد. برای این که بتوان این عملکرد را حفظ کرد، کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی ضروری است. با کالیبراسیون دوره‌ای و به موقع، می‌توانید متوجه شوید که آیا ابزار یا دستگاه مد نظر همچنان همانطور که ادعا می‌کند کار می‌کند یا با مشکلاتی مواجه است که نیاز به تعویض دارد.
فقط تصور کنید که ابزاری که کیفیت عملکرد خود را کاهش داده است هنوز استفاده شود. نتایج آزمایش یا اندازه گیری با آن ابزار آزمایشگاهی مطمئناً بی اعتبار خواهد بود. علاوه بر این، برخی اوقات ممکن است ایراد از یک مشکل کوچک و ساده شروع شود که در صورتی که به آن بی‌اعتنا بمانید و آن را تشخیص ندهید، کم کم وخیم شود و حتی منجر به خرابی کلی دستگاه و ایجاد هزینه‌های سرسام آور شود.
بیشتر بخوانید: احراز کیفیت و معتبرسازی تجهیزات آزمایشگاهی در داروسازی چگونه است؟ رعایت الزامات قانونی
صنایعی مانند بیوتکنولوژی و داروسازی صنعتی دارای الزامات کالیبراسیون خاصی هستند که آزمایشگاه‌ها باید برای جلوگیری از خطراتی مانند محصولات هدر رفته، آسیب عمومی یا نتایج آزمایش به خطر بیفتند. با کالیبره کردن دستگاه های
تست فیزیکی قرص، می‌توانید از انطباق با این استانداردهای نظارتی اطمینان حاصل کنید و از مشکلاتی که می‌تواند منجر به جریمه، شکایت قضایی و آسیب به اعتبار آزمایشگاه شود، جلوگیری کنید. همچنین اگر تغییراتی ایجاد کنید، شرایط محیطی یک آزمایشگاه جدید ممکن است با آزمایشگاه قبلی متفاوت باشد و این می تواند بر دقت داده‌های شما تأثیر بگذارد. کالیبراسیون تضمین می‌کند که همه تجهیزات شما بهینه عمل می‌کنند و نتایج دقیق را ارائه می‌دهند.
حفظ دقت و صحت نتایج
برای ابزارهای آزمایشگاهی که به عنوان ابزار اندازه گیری استفاده می‌شوند، هرگز نباید از روش کالیبراسیون صرف نظر کرد. با انجام کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی، نتایج اندازه گیری با ابزار می‌تواند دقیق و البته مطابق با استانداردهای مرجع تایید شده باقی بماند. نتایج ابزارهای اندازه گیری را می‌توان معتبر و قابل تشخیص دانست و آن‌ها را به عنوان نوعی مدرک حساب کرد.
نتایج اندازه گیری نادرست قطعا به همه‌ی طرف‌ها آسیب می‌رساند. از دیدگاه مصرف کننده یا مشتری، نتایج آزمایش نمی‌تواند شرایط واقعی را توصیف کند، بنابراین خطر ایجاد تفسیر نادرست وجود دارد. در همین حال، از دیدگاه خدمات دهنده، نتایج اندازه گیری غیرمجاز و یا نادرست بر اعتبار شرکت تأثیر منفی می‌گذارد و دیدگاه‌های منفی ایجاد می‌کند. از طرفی بازگشت محصول به دلیل ارزیابی نادرست خود می‌تواند ضرر و زیان مالی ایجاد کند که به نوبه خود قطعا مورد علاقه شرکت‌ها نیست.
تشخیص اختلالات در تجهیزات آزمایشگاهی
در فرآیند کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی، دقت تجهیزات بررسی خواهد شد. اگر تفاوتی در مقدار بین ابزار کالیبره شده و استاندارد مرجع تأیید شده وجود داشته باشد، باید فوراً علت را جستجو کرد. به این ترتیب، تداخل یا خطا در تجهیزات آزمایشگاهی می‌تواند زودتر و قبل از اینکه آسیب جدی‌تری رخ دهد، شناسایی شود. به همین دلیل لازم است کالیبراسیون به طور منظم انجام شود، مخصوصاً برای تجهیزات آزمایشگاهی که حجم کار سنگینی دارند. تجهیزات آزمایشگاهی با بارهای کاری سنگین بیشتر در معرض عناصر خارجی هستند که پتانسیل تداخل با عملکرد آن‌ها را دارند. الکتروفارمد، می‌تواند به شما برای کالیبراسیون تجهیزات زیر، کمک کند:
کالیبراسیون دستگاه‌های آزمایشگاهی
به حداقل رساندن خطر حوادث در کار
کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی جدا از اینکه روشی برای بررسی سطح دقت است، یک روش ایمنی کار نیز به حساب می‌آید. کالیبراسیون به موقع و استاندارد باعث می‌شود که ابزار مطابق با مشخصات ایمنی کار کند. البته اگر وقفه یا مشکلی در دستگاه وجود داشته باشد، آنگاه می‌توان گفت کالیبراسیون نوعی روش عیب یابی و تعمیری نیز هست. در خیلی از موارد، دستگاه‌های دچار ایراد می‌توانند ایمنی کارگران را به طور جدی با خطر مواجه کنند. خطراتی مانند ابزارهای ساطع کننده گرما، پاشش مواد شیمیایی خطرناک و حتی انفجار در صورت عدم رسیدگی فوری به آسیب ممکن است رخ دهد. کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی با تشخیص علائم آسیب و به دنبال آن یک روش اصلاحی، از افتادن چنین اتفاقاتی جلوگیری می‌کند.
حفاظت از مواد و محصولات ارگانیک
بسیاری از فرآیندهای تولید یا برنامه های تحقیقاتی انجام شده در آزمایشگاه‌های دارویی شامل مواد آلی یا مواد شیمیایی است که باید در شرایط کاملاً کنترل شده مانند در دما یا رطوبت خاص نگهداری شوند. کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی تضمین می‌کند که مواد و محصولات ارگانیک ایمن و در بهترین شرایط ممکن نگهداری می‌شوند. این کار نه تنها به جلوگیری از ضرر کردن از نظر مواد کمک می‌کند، بلکه از یکپارچگی تحقیقات شما و سرمایه‌گذاری‌هایی که برای به دست آوردن مواد انجام شده است محافظت می‌کند.
بیشتر بخوانید: تجهیزات و دستگاه های کنترل کیفی در آزمایشگاه های دارو و داروسازی سخن آخر
کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی یکی از مهم‌ترین مراحل برای کارکرد درست تجهیزات و دستگاه‌ها است. کالیبراسیون نه تنها برای ممیزی و پیروی از مقررات ضروری است، بلکه به حفظ اعتبار نتایج، حفظ عملکرد صحیح تجهیزات و ایمنی در محیط کار نیز کمک می‌کند. هر دستگاهی قوانین کالیبراسیون خود را دارد و توسط متخصصان انجام می‌شود.
