.jpg "کاربرد چاپ سه بعدی در صنعت داروسازی")
چاپ سه بعدی در صنعت داروسازی
فناوری چاپ سه بعدی (3D) در حوزه داروسازی و عمل بالینی داروسازی، تحولی بزرگ ایجاد کرده است که از تولید انبوه سنتی داروها به سمت تولید داروهای سفارشی برای هر فرد، تغییر مسیر می‌دهد. این تحول یک نقطه عطف در تاریخ فناوری چاپ سه بعدی در داروسازی به شمار می‌آید که نیازمند همکاری و حمایت کارکنان حوزه سلامت، از جمله داروسازان، پزشکان، پرستاران و تکنسین‌های داروخانه است تا این فناوری به طور گسترده در عمل بالینی مورد استفاده قرار گیرد. در این مقاله از الکتروفارمد به بررسی وضعیت کنونی روش‌های چاپ سه بعدی و مزایای استفاده از آن در داروسازی می‌پردازد و نقش اساسی که کارکنان حوزه سلامت در یکپارچه سازی چاپ سه بعدی در بخش داروسازی ایفا می‌کنند و خواهند کرد را برجسته می‌سازد.
پرینت سه بعدی یا چاپ سه بعدی (3D Printing) یک فناوری پیشرفته است که با استفاده از آن می‌توان اشیاء فیزیکی را به صورت سه بعدی و لایه به لایه ساخت. این فرآیند از مدل‌های دیجیتالی سه بعدی که توسط نرم افزارهای طراحی به کمک کامپیوتر (CAD) ایجاد می‌شوند، استفاده می‌کند. مراحل اصلی پرینت سه بعدی شامل طراحی مدل دیجیتالی، تبدیل آن به فرمت قابل چاپ و سپس ساخت آن لایه به لایه با استفاده از مواد مختلف است.
از زمان معرفی چاپ سه بعدی در دهه 1980، به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تولیدی شناخته شده است. در ابتدا، این تکنولوژی برای نمونه سازی سریع مورد استفاده قرار گرفت و به سرعت در صنایع مختلفی مانند صنعت خودرو سازی، لوازم خانگی و کالاهای مصرفی به کار گرفته شد. با پیشرفت‌های حاصل در تکنیک‌های چاپ سه بعدی و ظهور مواد قابل چاپ و سازگار با محیط زیست، امکان تولید محصولات سفارشی نیز به راحتی فراهم شد. از اوایل دهه 2000، تکنولوژی چاپ زیستی سه بعدی با استفاده از مواد بیولوژیکی مانند سلول‌ها و مولکول‌های زیستی به کار گرفته شده است، که این امر منجر به ایجاد ساختارهای زنده می‌شود که به وفور در طبیعت دیده می‌شوند.
درباره آینده صنعت داروسازی: پیش‌بینی‌ها و چشم‌اندازها بیشتر بخوانید.
در سال ۲۰۱۵، شرکت اپرشیا تکنولوژی فناوری Zipdose را معرفی کرد که قابلیت تولید قرص‌ها و داروها از طریق چاپ سه‌بعدی را دارا می‌باشد. این فناوری به ماده دارویی داخل قرص امکان می‌دهد تا با سرعتی به‌مراتب بیشتر از قرص‌های سنتی در محیط مایع حل شود. چنین ویژگی‌ای به بیماران این امکان را می‌دهد که دوز دارویی مورد نیاز خود را بدون نیاز به بلع یا خرد کردن قرص، تنها با یک دستور ساده دریافت نمایند؛ موضوعی که می‌تواند منجر به افزایش پذیرش درمان و بهبود انطباق بیمار با رژیم دارویی شود.
در راستای ارزیابی علمی عملکرد این نوع داروها، استفاده از دستگاه دیسولوشن(dissolution) جهت اندازه‌گیری دقیق نرخ انحلال در شرایط کنترل‌شده آزمایشگاهی ضروری است. خرید و به‌کارگیری این دستگاه، گامی مؤثر در استانداردسازی و تأیید کیفی محصولات مبتنی بر فناوری چاپ سه‌بعدی به شمار می‌آید.
پرینت سه بعدی در صنعت داروسازی به عنوان یک فناوری نسبتا جدید، تأثیرات چشمگیری در چندین حوزه مختلف داشته است که هر یک از آن‌ها به طور قابل توجهی فرایند تولید و محصولات دارویی را بهبود بخشیده‌اند که در ادامه قصد بررسی آن‌ها را داریم:
یکی از بزرگ‌ترین تاثیرات پرینت سه بعدی در صنعت داروسازی، امکان تولید داروهای شخصی سازی شده است. این فناوری به پزشکان و داروسازان اجازه می‌دهد تا دوز و ترکیب داروها را دقیقاً مطابق با نیازهای فردی هر بیمار تنظیم کنند. با استفاده از پرینت سه بعدی، می‌توان داروهایی را تولید کرد که به طور دقیق مطابق با وضعیت سلامت و شرایط پاسخ دهی بدن هر بیمار باشد، که این امر می‌تواند منجر به بهبود اثر بخشی درمان و کاهش عوارض جانبی شود.
پرینت سه بعدی می‌تواند فرایند تولید داروها را سریع‌تر و ارزان‌تر کند. این فناوری به دلیل این که نیازی به ابزارهای پیچیده و قالب‌های سنتی ندارد و می‌تواند به طور مستقیم از طراحی‌های دیجیتال استفاده کند، باعث کاهش هزینه‌های تولید، افزایش سرعت ورود داروهای جدید به بازار و بهبود دسترسی به راه و روش‌های درمان جدید و موثر می‌شود.
آیا می‌دانید ریسک سرمایه‌گذاری در صنعت دارو چقدر است؟
در مراحل تحقیق و توسعه داروها، پرینت سه بعدی نقش مهمی در تسریع فرایندهای آزمایشگاهی و توسعه پیش نمونه‌ها دارد. محققان می‌توانند با استفاده از پرینت سه بعدی، نمونه‌های اولیه داروها و فرمول‌های جدید را سریع‌تر و با هزینه کمتری تولید کنند و در نتیجه زمان مورد نیاز برای ارزیابی و بهبود فرمولاسیون‌های دارویی کاهش می‌یابد.
علاوه بر تولید داروها، پرینت سه بعدی در ساخت ابزار و تجهیزات پزشکی نیز کاربرد دارد. از جمله این موارد می‌توان به تولید ایمپلنت‌ها، قالب‌های پزشکی و تجهیزات پیچیده جراحی اشاره کرد. این تجهیزات می‌توانند به صورت اختصاصی برای هر بیمار تولید شده و کیفیت درمان را افزایش دهند.
درباره بایدها و نبایدهای تولید تجهیزات پزشکی و داروسازی بیشتر بخوانید.
پرینت سه بعدی دقت بسیار بالایی در تولید دارد که این باعث افزایش کیفیت محصولات دارویی می‌شود. دقت بالا در فرایند تولید می‌تواند تضمین کند که هر واحد دارو دقیقاً با مشخصات طراحی شده همخوانی دارد یا خیر.
پرینت سه بعدی امکان تولید اشکال دارویی پیچیده و جدید را فراهم می‌کند. این فناوری می‌تواند به تولید داروهایی با ساختارهای منحصر به فرد مانند داروهای چندلایه‌ای یا داروهای با ساختارهای هندسی خاص کمک کند.
درباره مراحل تولید دارو بیشتر بخوانید.
پرینت سه بعدی در صنایع مختلف، به ویژه صنعت داروسازی، تحول بزرگی ایجاد کرده است که امکان تولید داروهای شخصی سازی شده را فراهم می‌کند. این فناوری به پزشکان و داروسازان اجازه می‌دهد داروهایی با دوز و ترکیب خاص برای هر بیمار تولید کنند، که منجر به بهبود اثربخشی درمان و کاهش عوارض جانبی می‌شود. علاوه بر این، پرینت سه بعدی می‌تواند فرایندهای تحقیق و توسعه دارویی را تسریع کند و هزینه‌ها و زمان تولید را کاهش دهد. این فناوری در تولید ابزار و تجهیزات پزشکی سفارشی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.
در این میان، استفاده از لوازم جانبی تخصصی در آزمایشگاه‌های داروسازی، نظیر ابزارهای دقیق توزین، همزن‌های مغناطیسی و سیستم‌های فیلتراسیون، نقش کلیدی در تضمین کیفیت و دقت فرایندهای تحقیقاتی دارد. بهره‌گیری صحیح از این تجهیزات مکمل، موجب بهینه‌سازی عملکرد فناوری‌های نوین مانند چاپ سه‌بعدی در حوزه داروسازی می‌شود.
بله، پرینتر سه بعدی در ساخت تجهیزات پزشکی سفارشی مانند ایمپلنت‌ها کاربرد دارد.
چالش‌های آن شامل محدودیت در مواد قابل استفاده، زمان‌بر بودن چاپ اشیاء بزرگ یا پیچیده و نیاز به تنظیمات دقیق برای تضمین کیفیت محصول است.
