امروزه بخش بزرگی از مردم در جهان از انواع داروهای درمانی و یا تقویتی استفاده میکنند و میزان این داروها به حدی است که برخی از آنها در کمد یا کشو هر خانه جا مانده و فاسد میشوند. اما آیا میدانید با داروهای تاریخ مصرف گذشته چه کنید؟ با ما در این مطلب از وبلاگ الکتروفارمد همراه باشید تا در عناوین زیر به شما بیاموزیم که چگونه دارو تاریخ مصرف گذشته خود را دور بریزید.
از بین بردن داروهای تاریخ مصرف گذشته برای حفظ سلامت محیط زیست
دفع مسئولانه دارو مهم است. دفع نادرست داروهای تاریخ مصرف گذشته یا مصرف نشده این پتانسیل را دارد که منجر به ورود داروهای شیمیایی به محیط زیست شود. در حال حاضر، داروها در آبهای سطحی در سراسر جهان شناسایی شدهاند و تاکنون، مطالعات علمی حداقل اثرات منفی را بر انسان و سلامت حیوانات نشان داده است.
لوئیز پراد، معاون محیط زیست جهانی، بهداشت و ایمنی در فایزر میگوید: «ما بهعنوان یک شرکت مسئول در حفظ محیط زیست، بهطور مداوم راهحلهایی را برای محدود کردن انتشار داروهای تاریخ مصرف گذشته به محیطزیست ارائه میدهیم. علاوه بر این، ما اطلاعات و منابعی را برای امکان دفع مسئولانه داروی غیر قابل مصرف توسط بیماران و سایر ذینفعان فراهم میکنیم.»
اقدامات پیشگیرانه از سوی تولیدکنندگان، بیماران و تجویزکنندگان به طور یکسان انجام میشود تا اطمینان حاصل شود که داروهای مصرف نشده و تاریخ مصرف گذشته به درستی دور ریخته میشوند و
عوارض داروها گریبانگیر موجودات زنده نمیشود.
تاریخ مصرف گذشته باید به درستی دور ریخته شوند.
چگونه داروها میتوانند وارد محیط ما شوند؟
اولین چیزی که به ذهن خطور میکند اینست که ریختن داروهای استفاده نشده در توالت یا انداختن آنها در سینک ظرفشویی تنها مسیری است که داروها وارد محیط زیست اطراف ما میشوند. داروهایی که از بدن ما خارج میشوند، داروهایی که برای درمان حیوانات به کار میرود (مانند آنتی بیوتیکها) و از بدن آنها خارج میشود و ضایعات حاصل از
فرآیند تولید داروهای شیمیایی، همه راههایی هستند که داروها را وارد محیط زیست میکنند. حتی اگر مطمئن باشیم راههای دیگری برای رسیدن داروها به محیط زیست وجود دارند، دفع صحیح داروهای مصرف نشده یا تاریخ مصرف گذشته برای کمک به حفظ محیط زیست مهم است.
نقش مردم در به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی داروهای تاریخ مصرف گذشته
همه ما نقشی در به حداقل رساندن ضایعات دارویی داریم. پراد میگوید: «ما متعهد به توسعه، طراحی و عرضه دارو برای بیماران و کاهش اثرات زیست محیطی آنها به روشهای مختلف هستیم و به اقدامات مسئولانه از جانب بیماران خود و مراقبانی که از آنها حمایت میکنند، از نظر نحوه استفاده و دفع نهایی داروها نیاز داریم.»
با داروهای تاریخ مصرف گذشته چه کنیم؟
مهم است که دارو را فقط طبق تجویز یک متخصص یا پزشک مصرف کنید و متعهد شوید که تمام داروهای مصرف نشده یا تاریخ مصرف گذشته را به درستی دفع نمایید. برای داروهای مصرف نشده یا تاریخ مصرف گذشته، برنامههای جمعآوری محلی میتوانند یک روش دفع ایمن ارائه دهند که از سلامت عمومی و محیطزیست محافظت میکند. این روشها بسته به کشور، شهرستان و یا هر روستا متفاوت است.
به عنوان مثال،
شرکت دارویی فایزر در آمریکا در یک ائتلاف صنعتی به نام گروه کاری نظارت بر محصولات دارویی (
PPSWG) شرکت کرده است، که یک سازمان غیرانتفاعی است که به صنعت داروسازی کمک میکند تا محصولات دارویی خانگی را از بین ببرد و قوانین بازپس گیری را برای انواع دارو و سرنگ اعمال کند. اسکات اسمیت، مدیر ارشد محیط زیست جهانی، بهداشت و ایمنی در فایزر توضیح میدهد که این شرکت با
MED-Project USA کار میکند، که به عنوان سازمان سرپرستی تعیین شده توسط
PPSWG برای پیاده سازی و اجرای برنامههای بازپس گیری داروهای غیر قابل مصرف ایفای نقش میکند.
پزشکان در نحوه دور ریختن داروهای تاریخ مصرف گذشته نقش مهمی دارند.
پیشنهاد گروه PPSWG برای دفع داروهای غیر قابل استفاده چیست؟
مردم در سراسر جهان عادت دارند داروهایی که به صورت قرص، کپسول یا شربت هستند و نیازی به مصرف آنها ندارند را در سطل زباله بریزند! به خاطر داشته باشید که برچسبهای روی این داروها را بردارید. توصیه میکنیم داروها را در یک کیسه پلاستیکی حاوی مواد نامطلوب مانند خاک گربه یا تفاله قهوه قرار دهید و آنها را در زباله بیندازید.
استفاده نادرست از برخی از داروها بسیار خطرناک است و اگر این مواد شیمیایی به راحتی در طبیعت رها شوند، ممکن است توسط کسانی که زباله گردی میکنند و یا کودکان کنجکاو و حیوانات خیابانی مصرف شوند و آسیب جدی ببینند.
اکثر داروهای استفاده نشده نباید در سینک یا توالت ریخته شوند. شستشوی این داروهای خطرناک میتوانند آب و فاضلاب را آلوده کرده و به آبهای زیرزمینی و محیط زیست آسیب بزنند.
نقش پزشکان در دفع داروهای تاریخ مصرف گذشته
پزشکان و تجویزکنندگان نیز در کمک به استفاده مسئولانه از نسخهها نقش دارند. به عنوان مثال، با تجویز مقداری از دارو که برای درمان یک دوره فعلی مورد نیاز است و بررسی درمان بیماریهای مزمن به طور منظم، ممکن است احتمال اینکه بیمار پس از پایان درمانش باقیمانده دارو داشته باشد، کم شود. آنها میتوانند به بیماران آموزش دهند که همه داروهای خود را طبق تجویز مصرف کرده و مقدار باقی مانده را به طور صحیح دفع کنند.
برای دور ریختن داروهای تاریخ مصرف گذشته در ایران باید چه کاری انجام دهیم؟
ما در ایران با داروهای تاریخ گذشته چه کنیم؟
در برخی کشورها، روش خاصی برای بازگرداندن دارو وجود دارد. اما کشور ما فاقد چنین سیستمی است. برای دفع دارو از طریق زبالههای خانگی میتوانید از روشهای ساده زیر استفاده کنید:
- داروها را بدون خرد کردن قرصها و کپسولها از بسته بندی اصلی خارج کنید. آنها را با موادی مانند تفاله چای یا قهوه مخلوط کنید. مخلوط را قبل از ریختن در سطل زباله در یک کیسه پلاستیکی در بسته قرار دهید. در روش دیگر، مخلوط را در یک قوطی حلبی خالی یا ظروف مشابه بریزید تا از نشت آن جلوگیری کنید.
- شربتها و سوسپانسیونها را در فاضلاب بریزید و بطری را در سطل زباله بیندازید.
- قبل از دور انداختن یک شیشه خالی دارو، دستورالعملها را روی آن بنویسید تا از استفاده نادرست جلوگیری شود.
- برخی از داروها خطرات ذاتی دارند و یا میتوانند برای شخصی که دارو برای او تجویز نشده، کشنده باشند. به عنوان مثال، میتوان به چسب پوستی فنتانیل اشاره کرد. این داروها را بلافاصله از طریق فاضلاب دفع کنید، به خصوص اگر تاریخ مصرف آنها تمام شده باشد.
- اگر بسته بندی دارو دستورالعملهای دفع را ارائه میدهد، آنها را مطابق با آن رعایت کنید.
- از دادن دارو به دوستان خود خودداری کنید، زیرا آنها بر اساس سابقه پزشکی فردی شما تجویز شدهاند. ممکن است داروهایی که برای شما مؤثر هستند، برای دیگران خطرناک باشد.
- اگر در مورد روش صحیح دفع مطمئن نیستید، با یک داروساز مشورت کنید.
- داروهای استنشاقی برای بیماریهایی مانند آسم و بیماریهای انسدادی ریه حاوی مواد پیشران مانند گازهای بیاثر مانند کلروفلوئوروکربنها هستند. انتشار این مواد میتواند به لایه اوزون آسیب برساند. سوراخ کردن یا قرار دادن اسپریها در معرض آتش میتواند به دلیل وجود پیشرانهها خطرناک باشد. در استفاده و دفع این گونه اسپریها احتیاط کنید.
سخن پایانی
به گفته ایسنا: مدیرکل دفتر پایش و نظارت بر فرآوردههای بهداشتی سازمان غذا و دارو اعلام کرده است که طرح لغو استاندارد دارویی در کشور به زودی اجرا خواهد شد. پایلوت این طرح سال گذشته انجام شده و این ارگان قصد دارد آن را مجدد اجرا نماید. برنامه آنها اینست که مردم را تشویق کنند که هر گونه داروهای تاریخ مصرف گذشته را جمع آوری کرده و به داروخانههای تعیین شده تحویل دهند.
سؤالات متداول
به جزء داروخانههای تعیین شده چه ارگان دیگری داروهای تاریخ مصرف گذشته را از شما تحویل میگیرد؟
هلال احمر یکی از مراکزی است که میتواند داروهای غیر قابل مصرف شما را برای امهاء دریافت کند.
تاریخ انقضاء دارو در چه قسمتی از بسته بندی نوشته میشود؟
-
در انتهای ورق آلومینیومی قرص
-
روی انتهای تیوپ و درب جعبه کرمها و پمادهای تیوپی نیز تاریخ انقضا نوشته شده است.
-
روی برچسب شیشه و روی در جعبه شربت، قطره و داروهای مایع
-
روی برچسب دور آمپول