چگونه دستگاههای HPLC کارایی آزمایشگاههای داروسازی را افزایش میدهند؟
داروها و محصولاتی که در صنعت داروسازی تولید میشوند به دلیل سر و کار داشتن با سلامت عموم مردم باید از بالاترین کیفیت برخوردار باشند. به همین دلیل در صنایع داروسازی از تجهیزات و تکنیکهای مختلفی به منظور آنالیز محصولات دارویی طبق استانداردهای موجود استفاده میشود. دستگاههای HPLC یکی از رایجترین دستگاههای آنالیز هستند که در صنایع داروسازی به منظور طرح و توسعه داروهای جدید، کنترل کیفیت در فرایند دارو، تحلیل مواد خام و محصول نهایی و غیره مورد استفاده قرار میگیرند تا بتوان از کیفیت بالای محصولات اطمینان حاصل کرد. در این مقاله از الکتروفارمد به کارایی دستگاه HPLC پرداختهایم.
در پاسخ به این سوال باید گفت که دستگاههای HPLC یا کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (High Performance Liquid Chromatography) یکی از تکنیکهای کروماتوگرافی است که از تطبیقپذیری و قدرت تجزیه و تحلیل بالایی برخوردار بوده و به همین دلیل در بسیاری از فرایندهای تولید دارو مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع آنالیز HPLC یک روش آنالیز شیمیایی به حساب میآید که از آن به منظور جداسازی، تفکیک و شناسایی ترکیبات مختلف موجود در یک نمونه مایع مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش از یک ستون کروماتوگرافی، مایع حامل و یک پمپ فشار بالا استفاده میشود. درباره داروسازی صنعتی بیشتر بدانید.
با توجه به این موضوع که در دستگاههای HPLC، آنالیز نمونه در مقایسه با سایر روشهای کروماتوگرافی با دقت بالاتر و سرعت بیشتر انجام میشود و همچنین قابلیت تجزیه و تحلیل کمی و کیفی یکی از روشهای آنالیز متداول در صنایع داروسازی به حساب میآید.
در مورد نحوه کار دستگاههای HPLC باید گفت که در آن پمپ، حلال را از ستون با فشار بالا عبور میدهد. در این شرایط در سطح داخلی ستون موادی وجود دارد که شامل ذرات جاذب جامد مانند سیلیس یا پلیمرها هستند. زمانی که حلال حاوی نمونه با فشار بالا از ستون عبور میکند، اجزای نمونه به دلیل درجات مختلف برهمکنشی که با ذرات جاذب در ستون پیدا میکنند، از یکدیگر جدا میشوند. در واقع هر جزئی از نمونه که در داخل حلال وجود دارد، بر اساس میزان قطبیت و برهم کنشی که با مواد جاذب ستون دارد، در زمان متفاوتی از ستون خارج خواهد شد.
در مورد انواع دستگاههای HPLC باید گفت که این دستگاهها در دو نوع متداول وجود داشته و بر اساس نیاز مورد استفاده قرار میگیرند.
در این دستگاههای HPLC، فاز ساکن، قطبی بوده در حالی که فاز متحرک غیر قطبی است. در این دستگاه ستون با ذرات سیلیس پر شده و به عنوان حلال از هگزان استفاده میشود که غیر قطبی است. استفاده از حلال غیر قطبی باعث میشود که ترکیبات غیر قطبی نمونه با سرعت بالاتری از ستون عبور کنند که دلیل آن چسبندگی بیشتر ترکیبات قطبی به سیلیس در مقایسه با ترکیبات غیر قطبی است.
در این نوع از دستگاههای HPLC که رایجتر از نوع دیگر است، فازها معکوس هستند و فاز ساکن، غیر قطبی بوده در حالی که فاز متحرک قطبی است. در این دستگاه نیز ستون با سیلیس پر میشود که از طریق اتصال زنجیرههای هیدروکربنی طولانی به سطح آن، غیر قطبی شده است. در این دستگاه از یک حلال قطبی مانند مخلوط آب و الکل استفاده میشود. در این دستگاه ترکیبات قطبی نمونه با سرعت بالاتری از ستون عبور میکنند که دلیل آن وجود جاذبه قوی بین حلال قطبی و مولکولهای قطبی نمونه است.
با انواع دستگاه دیسولوشن بیشتر آشنا شوید؛ همچنین در خصوص خرید انواع دستگاه انحلال قرص میتوانید از مشاوره متخصصان الکتروفارمد بهره ببرید.
همانطور که اشاره شد یکی از اصلیترین کاربردهای دستگاههای HPLC مربوط به صنایع داروسازی میشود، از جمله مهمترین کاربردهای این دستگاه در صنعت داروسازی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
داروها یکی از فراوردههای مهم و حیاتی هستند که به صورت مستقیم با سلامت عموم مردم در ارتباط هستند. به همین دلیل این محصولات باید از کیفیت بالا و کمترین ناخالصی برخوردار باشند. صنایع داروسازی برای تولید دارو با بالاترین میزان کیفیت و کمترین میزان ناخالصی از روشهای آنالیز در آزمایشگاه استفاده میکنند که بتوانند ناخالصیها را از نظر ساختار و میزان شناسایی کند. دستگاههای HPLC یکی از کاربردیترین دستگاههای آنالیز در این صنایع و آزمایشگاههای آن هستند که میتوانند با بالاترین میزان دقت و حساسیت نمونهها را آنالیز کرده و به این شکل نقش مهمی در افزایش کیفیت داروهای تولیدی ایفا کنند.
دستگاه HPLC یا کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا به منظور جداسازی، تفکیک و شناسایی ترکیبات مختلف موجود در یک نمونه مایع مورد استفاده قرار میگیرد.
از مهمترین کاربردهای دستگاه میتوان به طرح و توسعه داروهای جدید، کنترل کیفیت در فرایند تولید دارو، تحلیل مواد خام و محصول نهایی، بررسی پایداری و طول عمر دارو، تشخیص و اندازهگیری اثرات جانبی و مضر دارو و غیره اشاره کرد.
یکی از اصلیترین کاربردهای این دستگاه تعیین ساختار و اندازهگیری مقدار ناخالصیها است که به همین دلیل از ابتدا تا انتهای فرایند توسعه و تولید داروی جدید برای آنالیز نمونهها مورد استفاده قرار میگیرد.